Het Rijksmuseum heeft onlangs Zijden draad gepubliceerd, een rijk geïllustreerd boekwerk over de gezamenlijke geschiedenis van China en Nederland vanaf 1600 aan de hand van voorwerpen uit de collectie van het Rijksmuseum. Daarin speelt ook Joris Ivens een rol, die samen met John Fernhout en Robert Capa in 1938 de strijd van de Chinezen tegen de Japanse bezettingsmacht verfilmde.

In het boek ligt het accent op de 16e, 17e en 18e eeuw. De verwoede pogingen van de Nederlandse kooplieden om China te bereiken en er een handelspost te beginnen en de fascinatie in Nederland voor de Chinese koopwaar komen uitvoerig aan bod. De producten van de ontmoeting tussen de twee landen – in de vorm van zijde, porselein en lakwerk, maar ook reisbeschrijvingen en atlassen – waren vormend voor het beeld dat men binnen én buiten Nederland van China had. Ook drong Nederland, zij het in veel mindere mate, tot het Chinese bewustzijn door. De vaak rauwe geschiedenis van de Chinees-westerse relaties contrasteert op intrigerende wijze met de Nederlandse fascinatie voor het land, en de prachtige verfijnde voorwerpen die er vandaan kwamen. Het Rijksmuseum bezit ook een kleine serie foto's van Robert Capa, die hij heeft gemaakt tijdens de filmopnames van The 400 Million in China. Capa was door Ivens uitgenodigd aan deze film mee te werken nadat zij eerder in Spanje de strijd tegen het fascisme hadden vastgelegd.

Vriend van het Chinese Volk
Joris Ivens zag als een van de eerste Nederlanders de toekomstige kracht van het moderne China. Al in 1933 had hij plannen om het boek van André Malraux La condition humaine in Shanghai te verfilmen. Deze beroemde roman verslaat de opstand in die stad onder leiding van Zhou-Enlai, maar het lukte niet om de filmplannen te realiseren. Dat was vijf jaar later wel het geval, toen Ivens tijdens de opnames van The 400 Million een illegale ontmoeting had met de toekomstige premier van China. Ivens liet zijn Eyemo camera achter in China, die via via terecht kwam in de basis van de Communistische partij in Yan’an. Deze camera behoort tot de collectie van het Nationaal Museum in Beijing, want hiermee werden de eerste documentaires gefilmd, die de grondslag liggen aan de vorming van de nationale filmstudio voor documentairefilm. Vanaf die tijd draagt Ivens de eretitel ‘Vriend van het Chinese Volk’. Eind jaren vijftig ontmoette Ivens Zhou-Enlai wederom. Ivens begeleidde jonge Chinese filmstudenten bij de productie van Before Spring (1958). Tijdens de eerste jaren van de gewelddadige Culturele revolutie was Ivens niet meer welkom in China, maar Zhou-Enlai nodigde hem in 1972 persoonlijk uit te komen filmen, in zijn poging China te openen naar het Westen en de diplomatieke banden met de VS te aan te halen. Het mondde uit in een monsterproductie Hoe Yukong de bergen verzette (1976). Deze 12-delige film kon alleen worden afgemaakt, omdat Zhou-Enlai vanaf zijn sterfbed Ivens en Marceline Loridan-Ivens waarschuwde het land snel te verlaten met medeneming van de filmrollen. Begin jaren tachtig maakte beide filmmakers Une histoire de vent (1988), dat hun betrokkenheid met China en hun pogingen een brug te slaan tussen het Westen en het Oosten, magistraal vormgeeft.   

Zijden draad verschijnt in de Landenreeks van de afdeling Geschiedenis van het Rijksmuseum. Aan de hand van voorwerpen uit de collectie van het Rijksmuseum wordt in deze serie het gedeelde verleden beschreven van Nederland en respectievelijk Indonesië, Japan, China, India, Sri Lanka, Zuid-Afrika, Ghana, Suriname en Brazilië.

ISBN 9789460042294, gebonden, geïllustreerd in kleur, 20 x 25 cm, 248 pagina’s. Uitgeverij Vantilt.

<<

Adresgegevens

 

  • Bezoekadres:
    Tweede Walstraat 19,  Nijmegen


 


  • Postadres:
    Tweede Walstraat 19
    6511 LN Nijmegen

Contact

 

  • 06 539 60 552
     


 

Social Media

Ivens.nl Archief

Films:

83 Items

Fotos:

5695 Items

Documenten:

29572 Items

Bibliografieën:

678 Items

Affiches:

212 Items