Een nieuwe compositie bij Ivens' De brug

Op 29 februari gaat in het Rotterdams concertgebouw De Doelen een nieuwe compositie bij Ivens' film De brug (1928) in premiere. Componist Hans Koolmees liet zich inspireren door de zwart-wit beelden van de film en de alledaagse geluiden op straat en op het water rondom de huidige Hefbrug

Documentaire 'Indië verloren' toont Nederlandse propaganda en censuur

Nadat Joris Ivens Indonesia Calling (1946) had gemaakt werd hij onmiddelijk beschuldigd van anti-Nederlandse propapaganda. De Veiligheidsdienst stelde ook onmiddelijk voor daarom zijn paspoort in te trekken, niet in 1951, maar al in 1945. In een nieuwe documentaire 'Indië verloren. Hoe een koloniale oorlog te verkopen?' presenteert filmmaker In-Soo Radstake een breed spectrum aan invalshoeken over hoe Nederland die oorlog verkocht, waaronder die van Ben Bot, voormalig minister van buitenlandse zaken. Hij bevestigt dat het de Nederlandse ...

Schenking van Ivensfilms

Onlangs ontving de Ivensstichting zes akten van een werkkopie van de lange documentaire Le 17e parallèle (1968). Laurence Lefèvre overhandigde deze aan André Stufkens in haar huis in Montreuil. Zij heeft deze werkkopie gekregen van haar oudere, in 2022 overleden, zuster Liliane Korb. Op 26-jarige leeftijd verzorgde Liliane Korb de montage van deze film over de vrijheidsstrijd van het Vietnamese volk tegen de Amerikaanse bezetting. Eerder ontving de stichting een kopie van Borinage van het Limburgs Museum. Liliane KorbLiliane Korb (1940) ...

Een schenking en vondsten van werk Anneke van der Feer

Onlangs kreeg de Europese Stichting Joris Ivens een schilderij op koper van Anneke van der Feer geschonken door galeriehouder Joost Bakker. Zij was een van de liefdes van Ivens en haar gehele leven communistisch kunstenares. Een schilderij van haar is in Duistland geveild voor zevenduizend euro en is waarschijnlijk een portret van de legendarische Piet Laros, commandant van de Nederlandse internationale brigades tijdens de Spaanse Burgeroolrog. Daarnaast zijn wederom 50 tekeningen opgedoken, en dat nadat een jaar geleden 332 tekeningen in schet ...

Bueu internationaal Short Filmfestival eert korte films van Ivens

Het 16e Bueu International Film Festival eert Joris Ivens met zowel een retropectief van korte films als met een geweldige monografie over Ivens, geschreven door de programmadirecteur van het festival, Severiano Casalderrey. Dit boek zal op zondag 17 september worden gepresenteerd, het is de eerste monografie ooit in de Galicische taal en is getiteld: La Expansion del documental a través de los cortometrajes de Joris Ivens (1898-1989).

Indonesia Calling op ceremonie onafhankelijkheidsdag in MuSeaum, Sydney

Op 17 augustus organiseert het MuSeaum in Sydney - ook bekend onder de naam Australian National Maritime Museum - een ceremonie ter herdenking van de onafhankelijkheid van de Republiek Indonesië. Naast enkele presentaties zal Ivens' korte documentaire Indonesia Calling worden vertoond. Op 25 juni j.l. heeft minister-president Mark Rutte eindelijk - na bijna 80 jaar (!) - 'volledig en zonder enig voorbehoud' 17 augustus 1945 als de onafhankelijkheidsdag van Indonesië erkend.

Leonard Retel-Helmrich (1959-2023)

Op 15 juli overleed Leonard Retel Helmrich (Tilburg, 1959), de meest briljante Nederlandse documentaire filmmaker van zijn generatie, tweevoudig winnaar van zowel de Joris Ivens Award als de filmprijs van het Sundance festival. Met zijn zelf ontworpen camera en nieuwe cameravoering – de ‘single-shot-cinema’- heeft hij de filmtaal en filmbeleving blijvend veranderd.

Schenking portret Joris Ivens van Tjerk Bottema

Onlangs heeft Sietze Bottema, kleinzoon van de oudste broer van schilder, graficus en illustrator Tjerk Bottema (1882-1940), een portret van Joris Ivens in krijt geschonken aan de Ivens Stichting. Het is daarmee het derde portret van Ivens dat de Friese kunstenaar heeft vervaardigd en overgeleverd is. In het Joris Ivens Archief bevindt zich al een portret in olieverf en ook het Katwijks Museum heeft een schilderij van hem dat er nauw mee verwant is.

Films van Ivens en foto’s van Krull herenigt in expositie Variétés

Huis Marseille, Museum voor Fotografie in Amsterdam, presenteert tot 22 oktober 2023 bijzondere avant-gardistische en surrealistische foto’s, afkomstig uit het Belgische kunsttijdschrift Variétés uit de jaren twintig van de vorige eeuw. Naast 43 foto’s van Germaine Krull worden twee films van Joris Ivens permanent op zaal vertoond: Etudes des mouvements (1927, Parijs) en De brug (1928, Rotterdam). De filmbeelden van Ivens en foto’s van Krull sluiten nauw bij elkaar aan, ze gaan niet alleen over dezelfde onderwerpen: metaal, de hefbrug, ...

Thea Ivenspad geopend

Op vrijdagmiddag 8 juni opende rector magnificus Han van Krieken tien nieuwe Campuspaden op het terrein van de Radboud Universiteit, waarvan de naamgeving oud-studenten en promovendi betreft. Onder hen Thea Ivens (1906-1997), een jongere zus van Joris Ivens. Zij was een van de eerste vrouwelijke studenten rechtsgeleerdheid aan de Katholieke Universiteit Nijmegen en een van de eerste vrouwelijke leden actief in het bestuur van de studentenvereniging Carolus Magnus. Na haar studie verzocht de befaamde Commissie voor de Waaloverbrugging haar ...

Oost-Indisch Doof

In de televisieserie Oost-Indisch Doof over vergeten of verzwegen verhalen over de periode van de onafhankelijksoorlog in Indonesië 1945-1949 bracht het filmteam van Eendrachtfilms ook een bezoek aan het Joris Ivens Archief. Filmbeelden van Indonesia Calling werden afgewisseld met een interview met André Stufkens en met een van de Nederlandse bemanningsleden, Frans Dehue, van de Stirling Castle. Dit schip komt in Ivens'film in beeld en is een zogenaamd 'mercy-schip' dat tegen de toestemming van de Australische regering geen medische middelen ...

Acquisitie Anneke van der Feer en Helen van Dongen

Recent heeft de Europese Stichting Joris Ivens nieuwe materialen voor de collectie geschonken gekregen die betrekking hebben op twee vriendinnen van Joris Ivens: Anneke van der Feer (1902-1956) en Helen van Dongen (1909-2006). Ploni Passieux-Van der Stel overhandigde onlangs een set originele houtblokken, waarmee Anneke van der Feer houtsnedes heeft afgedrukt in de periode 1927-1938. O.a. haar zelfportret, Cheng Fai, de assistent van Joris Ivens, en enkele afdrukken uit de Oekraïne en een portret van de oude vrouw (afdruk in collectie Rij ...

Boekpresentatie Anneke van der Feer in Axel

Op donderdagmiddag 23 februari om 14.30 uur organiseert 'Het Warenhuis, Museum van Land van Axel', de boekpresentatie van de eerste monografie over Anneke van der Feer. Tot in het najaar laat dit jonge, aantrekkelijke museum in de collectietentoonstelling 'Kleur bekennen' o.a. circa 19 schetsboeken van haar zien, die enkele jaren geleden zijn verworven. Anneke van der Feer (1902-1956) was haar hele werkzame leven kunstenares en was een grote liefde van Joris Ivens, waarmee zij tot aan het einde van haar te korte leven contact had. ...

'Brief aan Joris Ivens' kunstproject Mario Alvarez

Op 19 november opent in kunstruimte h47 in Leeuwarden de expositie 'Brief aan Joris Ivens'van de uit Cuba geëmigreerde kunstenaar Mario Alvarez. Deze eerste tentoonstelling is een compilatie van het werk dat hij hier in Nederland heeft ontwikkeld en dat gaat over emigratie en zijn gevoelens over Cuba.‘De grenzen van mijn landschap’ is de eerste brief die ik aan Joris Ivens richt en is tevens het centrale thema van deze tentoonstelling.

Oud ideaal wordt werkelijkheid: Huis van de Documentaire in Vondelpark

Het Internationaal Documentaire Fetsival Amstrdam (IDFA) begint in december met de verbouwing van het Vondelpark Paviljoen om er in mei 2023 een nieuw Huis van de Documentyaire te openen. Het is al een oud ideaal, niet alleen van het IDFA, maar al verder terug in de tijd, toen Jan de Vaal het Vondelpark tot Filmmuseum inrichtte, waar hij met documentaire filmmakers als Joris Ivens, Bert Haanstra, Johan van der Keuken samenwerkte in het Contact Centrum Film (CCF). Het is op 12 november de honderdste geboortedag van Jan de Vaal, de oprichter van ...

Sinds eind februari staat de inventarislijst van de Marion Michelle Collectie, 152 pagina's lang, on-line. De afgelopen jaren heeft Anne Jaspers als vrijwilligster deze grote klus geklaard. We hopen dat de duizenden documenten en foto's van deze collectie dit jaar gedigitaliseerd kunnen worden en net als andere collecties dan on-line raadpleegbaar zijn. De Amerikaanse fotografe heeft het copyright aan de Ivens Stichting geschonken.

Marion Michelle en Joris Ivens tijdens de opnames van The First Years in een Poolse staalfabriek, 1947 (Coll Marion Michelle, Europese Stichting Joris Ivens, Nijmegen).

Marion Michelle (1913-2007) heette Marion Michelle Kobletz en groeide op in een liberaal gezin in Cleveland. Haar vader hielp als advocaat bekende kunstenaars als Bertolt Brecht en Hanns Eisler naar de VS te emigreren, toen deze Nazi-Duitsland ontvluchtten. Zijzelf had al tijdens haar studie letterkunde een Europese Grand Tour gemaakt, waarbij ze tevens de Sovjet-Unie had bezocht. Terug in de VS verhuisde ze naar New York in de hoop tijdens de jaren van de economische depressie aan het werk te kunnen als fotografe. Met wat overredingsdrang wist zij aangenomen te worden op de filmset van Native land, waar Leo Hurwitz en Paul Strand werkten aan een sociale documentaire over de mensenrechten van vakbondsleden in de VS. Eigenlijk was het een docudrama, omdat verschillende scenes werden nagespeeld door acteurs en niet-acteurs. Paul Strand, de befaamde avant-gardistische fotograaf, vroeg na afloop om hem te vervangen als fotograaf voor een reportage over het onderwijs in opdracht van de Mexicaanse regering. Daar heeft ze haar moooiste foto's gemaakt, die werden geëxposeerd in Los Angeles, samen met werk van Man Ray en George Biddle.
Nadat ze kwam te werken op de censuurafdeling van het Office of War Information Bureau of Motion ontmoette ze begin 1944 bij toeval in de lift van de hoge Taft Building een Hollander. Het was Joris Ivens, werkzaam in Hollywood in de filmindustrie als adviseur bij diverse projecten. Het was liefde op het eerste gezicht, hoewel Ivens kort tevoren -twee dagen eerder- met Helen van Dongen was getrouwd. Deze relatie is netjes gedocumenteerd in de dossiers van de FBI.

Toen Ivens in opdracht van de Nederlandse regering in het voorjaar van 1945 naar Australië was vetrokken reisde Michelle hem achterna en ging deel uitmaken van zijn filmgroep, die de bevrijding van Nederlands-Indië moest gaan verfilmen na de overgave van de Japanners. Onverwacht nam het werk van deze filmgroep een geheel andere wending, toen Indonesië zich in augustus 1945 onafhankelijk verklaarde en in de havens van Sydney, voor de ogen van Ivens en Michelle, de havenarbeiders en zeelieden het werk neerliggen om zo Nederlandse schepen met munitie tegen te houden. Deze boycotactie zou jarenlang duren en was essentieel in de strijd voor de onafhankelijkheid van de jonge republiek. Spontaan begon Michelle in oktober aan de eerste filmopnames van deze boycotacties, die zouden leiden tot het filmpamflet Indonesia Calling! Ivens nam ontslag en kreeg prompt astma. Michelle en Ivens trokken zich terug in de Blue Mountains waar Ivens op verhala kon komen. Na de premiere van de korte film bleek de relatie met de Nederlandse overheid verpest. Ivens en Michelle reisden naar Europea waar ze in vier landen: Tsjecho-Slowakije, Bulgarije, Polen en Joegoslavië aan een gecompliceerd vierluik werkten, The First Years, waarvoor Michelle het scenario schreef. Geconfronteerd met censuur en bureaucratische tegenwerkign vertrok eerst Michelle en later Ivens naar Parijs, waar beide zich vestigden. Hun intieme relatie liep ten einde, Michelle trouwde met een oud-verzetsstrijder en Ivens met een Poolse dichteres. Desondanks bleven ze vriendschappelijk contact houden. Michelle verrichte veel hand-en spandiensten voor Ivens, met name waar het ging om het vinden, verzenden en verhuren van zijn films overal ter wereld. Haar baan als uitvoerend secretaris van de FIAF (Fédération internationale des archives du film) tussen 1958 en 1968 was daarbij behulpzaam. De foto's die zijn gedurende lange tijd van Ivens en hun werkzaamheden had gemakat werden tentoongesteld in Centre Pompidou in Parijs, in Leipzig en in Amsterdam (IDFA). Tot het einde van Ivens' leven zou ze foto's van hem blijven maken.

De uitgebreide inventarislijst geeft inzicht in haar werkzaamheden met Ivens. Het accent ligt op de films Indonesia Calling! en The First Years. Haar persoonlijke brieven geven een goed inzicht in de drijfveren, problemen en karakters van beiden.