Vanaf vrijdag 7 november zendt N1 in de TV-serie 'Altijd Nijmegen' de aflevering 'Titaantjes in Nijmegen' uit van Harko Wubs. Met de Titaantjes worden de kunstenaars bedoeld, die rond 1900 in Nijmegen werkten en toen of later furore maakten. Bekende namen en werken komen voorbij van o.a. Jan Toorop en zijn dochter Charley, Joris Ivens, Pyke Koch, Henry Luyten, Antoon van Welie, Henri Pieck en Eugène Lücker. De film laat zien hoe twee generaties kunstenaars -voor en na de eerste Wereldoorlog- de ingeslapen provinciestad wakkerschudden.



Harko Wubs laat drie deskundigen aan het woord over deze opmerkelijke groep kunstenaars: Pieter Roelofs (Rijksmuseum), Frank voor de Schoor (Museum Het Valkhof) en André Stufkens (Ivens Stichting). Afgewisseld met Nijmegenaren op de spoorbrug over de Waal, waar ooit Nescio in zijn boek over 'De uitvreter' Japie vanaf liet springen. Daar opent deze aflevering dan ook mee, met een citaat van Nescio over de on-Hollandse skyline van Nijmegen aanschouwd vanuit een boemeltje over diezelfde spoorbrug. Het was ook Nescio die de term Titaantjes muntte: jonge hemelbestormers die wereld wel eventjes zouden veroveren, zo dachten ze. De komst en aanwezigheid van kunstenaars met nationale of internationale faam, past bij de renaissance van Nijmegen aan het begin van de 20e eeuw. Nadat de stadsmuren en wallen waren afgebroken groeide de stad onstuimig met nieuwe wijken, lanen en pleinen vol allure.  

Met name de komst van Jan Toorop in 1908 maakte indruk op de stadsgenoten. Kees Ivens, de vader van Joris, organiseerde de eerste expositie van Toorops werk in Nijmegen, waar de kunstenaar negen jaar zou wonen. Jan Toorop behoort tot de generatie van gevestigde kunstenaars van voor de Eerste Wereldoorlog, waartoe ook Henry Luyten en Antoon van Welie behoren, kunstenaars die zich met gemak in de betere kringen bewogen en daar opdrachten verwierven. Vader Toorop maakte knappe portrettekeningen van Nijmegenaren, waaronder vele katholieke geestelijken. Luyten was protegé van de rijke steenfabikant Robert Janssen. Met zijn steenfabrieken aan de rivier een van de rijkste inwoners van de stad. Speciaal voor Luyten had hij in zijn grote villa aan het Kelfkensbos een schildersatelier ingericht. Luyten schilderde echter met name buiten 'en plein air' in de Ooijpolder, waar zijn mecenas zijn steenfabrieken had staan. Het zou mooi zijn indien Musuem Het Valkhof het Nijmeegse werk van Luyten in vaste opstelling zou kunnen laten zien. 

De jongere garde: Charlye Toorp, Joris Ivens en Pyke Koch, behoorde tot de generatie na de Eerste Wereldoorlog. Zij zetten zich juist af tegen de bestaande regels. Dochter Charley voelde zich helemaal niet thuis in de katholieke kringen. Ook Pyke Koch had problemen, hij begon aan het Stedelijk Gymnasium met zijn vriend Marinus van der Goes van Naters, maar redde het daar niet. Joris Ivens vertrok voor zijn studie naar Rotterdam en Berlijn. Alle drie kwamen elkaar tegen toen zij eind jaren twintig de artistieke avant-garde van Nederland gingen versterken. Opvallend is dat ze een uitgesproken ideologisch geladen kunst gingen maken, passend in de tijdgeest van de heftige jaren dertig. 

Hoewel deze Titaantjes naam en faam hebben verworven in de kunstwereld ontbreekt het in Nijmegen nog aan permanente zichtbaarheid van hun kunst. Toorops werk is populair bij het publiek, de Nijmeegse context bijzonder, evenals de ideologische gedrevenheid. Het zou mooi zijn indien de stad de kunst van deze Titaantjes continue zichtbaar maakt voor het publiek.

De TV-serie 'Altijd Nijmegen' wordt gemaakt in opdracht van het Cultuurhistorisch Platform Rijk van Nijmegen (CPRN). Het CPRN wil met deze serie bij een breed publiek aandacht vestigen op diverse aspecten van de cultuurhistorie van de oudste stad van het land. Eerdere afleveringen gingen o.a. de oorlog in Nijmegen, forten, industrieel erfgoed, de Romeinen en de begraafplaatsen. Deze 9e aflevering is mogelijk gemaakt dankzij de Europese Stichting Joris Ivens. Filmmaker Harko Wubs maakte eerder Wegen in samenwerking met de universiteit, die op diverse festivals in het buitenland is vertoond.


Frank van de Schoor, Pieter Roelofs en André Stufkens. Uit Harko Wubs: Titaantjes in Nijmegen

 

<<

Adresgegevens

 

  • Bezoekadres:
    Tweede Walstraat 19,  Nijmegen


 


  • Postadres:
    Tweede Walstraat 19
    6511 LN Nijmegen

Contact

 

  • 06 539 60 552
     


 

Social Media

Ivens.nl Archief

Films:

83 Items

Fotos:

5695 Items

Documenten:

29572 Items

Bibliografieën:

678 Items

Affiches:

212 Items