Een vrouw aan haar make-uptafel. Plotseling vliegen haar lipstick, kammen, haardroger en andere make-upspullen door de lucht, weggeblazen door een windvlaag. Ook haar peignoir vliegt weg, de vrouw gillend en verschrikt achterlatend in haar korset. Deze voor Ivens ongewone scène komt voor in zijn reclamefilm voor de Shell Development Company: Oil for Aladdins Lamp (1941).

De gehele film is te zien op YouTube in de versie uit 1949, waarin de originele beelden uit de Ivensversie van 1941 bijna geheel zijn verwerkt, echter in een compleet nieuwe her-montage en zonder de scènes over de oorlogsinspanningen van de Amerikanen. Ivens was bij deze versie uit 1949 in het geheel niet meer betrokken. 
In de latere versie van Oil for Aladdin's Lamp werd de focus niet meer op de oorlog gelegd, maar op het consumentenparadijs van de middenklasse na afloop van WO-2. Een enorme hoeveelheid gadgets komen in beeld, allemaal producten vervaardigd uit olie en oliederivaten van Shell.  Joris Ivens heeft altijd verklaard dat hij bij de oorspronkelijke versie slechts regisseur was van een kant-en-klaar scenario, waarop hij geen invloed zou hebben gehad. Naar eigen zeggen zou hij zelfs het eindresultaat geen blik waardig hebben geacht. Of dit waar is of niet, valt moeilijk te achterhalen. Feit is wel dat Ivens meer reclamefilms heeft vervaardigd en dat zelfs in deze Shellfilm karakteristieke beelden en trucs van Ivens zichtbaar zijn. Close-ups van machineonderdelen bijvoorbeeld met glimmend staal, fraai uitgelicht en gecomponeerd, komen in deze Shellfilm voor, maar ook al in Philips-Radio (1931). Nadruk op onderzoek en technische vernieuwing liet Ivens al eerder in zijn film over de productie van creosoot zien (Creosoot, 1932). En het tracking shot langs de laboranten van Shell in hun laboratorium zien we eerder in Philips Radio en later in zijn documentaire l’Italia non è un paese povero (1960), over de gaswinning in Italië. Zelfs de scène van de twee scheikundigen, die op een grappige manier ingewikkelde formules uitwisselen, is in andere Ivensfilms te zien.
Joris Ivens was opgevoed in een gezin met liefde voor scheikunde, want zonder een grondige kennis van de chemie en natuurkunde was fotografie toentertijd onmogelijk. Als jongeling studeerde hij beide vakken in Berlijn en Dresden. Zijn geloof in technische vooruitgang als motor van de verhoging van welvaart en welzijn voor iedereen is één van zijn hoofdthema’s uit zijn filmloopbaan.
De aandacht voor wetenschap en techniek in de Shellfilm komt dus niet uit de lucht vallen. Eerder dat jaar, in 1941, was Ivens begonnen aan de opnames van een film over de toekomstige zegeningen van kernenergie na de vondst van uranium. Deze film New Frontiers werd door de opdrachtgever afgeblazen, waarna Ivens zijn liefde voor technologie enigszins kwijt kon in de film over de wonderen van olie.



<<

Adresgegevens

 

  • Bezoekadres:
    Tweede Walstraat 19,  Nijmegen


 


  • Postadres:
    Tweede Walstraat 19
    6511 LN Nijmegen

Contact

 

  • 06 539 60 552
     


 

Social Media

Ivens.nl Archief

Films:

83 Items

Fotos:

5695 Items

Documenten:

29572 Items

Bibliografieën:

678 Items

Affiches:

212 Items